Du lịch cửa lò ngày đó bây giờ phần thứ nhất

Hệ thống quảng cáo SangNhuong.com

Khách sạn cửa lò Chỉ cách trung tâm bãi tắm Cửa Lò khoảng 2km , nhưng về đến phường Nghi Tân , mọi ầm ĩ sôi nổi dường như đã trôi qua mất tự lúc nào. Nơi đây Đại khái không có khách du lịch , và tất nhiên , cũng ít những dịch vụ ăn theo du lịch khác. Có chăng , chỉ là vài ba chiếc xe điện chạy vội , của người chủ xe nào đó về nhà chợp mắt một tẹo , rồi lại tăng tả chạy về phía khu du lịch. Nhưng tại sao chúng ta lại muốn nhắc đến Nghi Tân? Bởi đơn giản đây là một trong 2 đơn vị đầu tiên ( xã Nghi Tân và Nghi Thủy ) được Chia ra khỏi huyện Nghi Lộc , Nghệ An để thành lập thị trấn Cửa Lò và rồi đây cùng với 4 phường khác , thành lập nên thị xã Cửa Lò. Hay bởi khi đến đây , có cái cảm giác lắng đọng , xưa cũ , thiết tha rất riêng.


Đây là vùng đất đảo Vạn Lộc , ngót hơn 500 năm lịch sử , đã từng được biết đến là đại danh thắng địa linh , anh tài. Nơi đây có đền Vạn Lộc , chùa Lô Sơn , có nhà thờ các dòng họ lớn: họ Nguyễn , họ Dương , họ Hoàng… Cho đến tân bây chừ , dường như Ấy là nơi tụ họp giá trị linh tính , là điểm tựa tinh thần linh cho người dân Cửa Lò.


Đền Vạn Lộc thờ Thái úy Quận công Sư Hồi , hướng mặt ra phía bắc , soi bóng xuống dòng sông Cấm , 3 bề 4 bên là núi sinh động “sơn thủy hữu tình” Ấy là nơi vẫn thường diễn ra các hội lễ sông nước , chốn đi về lửa hương linh tính , cầu an bình , sung túc , xuôi chèo mát mái của người dân.


Ông Nguyễn Trung Hiếu , phó ban quản lý đền kể chuyện , Thái úy Quận công Sư Hồi là người có công khai ấp lập ra làng Vạn Lộc. Ngài Ấy là con trai trưởng của Thái sư Cương quốc công Nguyễn Xí , người có công 2 lần khai quốc. Nguyễn Sư Hồi đã từng được vua Lê Thánh Tông tin dùng phong làm nhập nội Thái uý , tham dự triều chính , con rể vua đô uý tước quận công , trấn giữ nhập nhị hải môn. Năm 1469 , Thái Úy Quận công Nguyễn Sư Hồi được giao Sai khiến lực lượng lính thuỷ làm nhiệm vụ canh gác phía Nam nhà nước Đại Việt gồm 12 cửa lạch kéo dài từ Sầm Sơn Thanh Hoá đến Cửa Tùng tỉnh Quảng Trị. Lúc lúc này ông đã chọn Cửa Xá là nơi sông Cấm đổ ra biển làm đại bản doanh. Chở che Cửa Xá ba bề bốn bên là núi. Những ngọn núi như bức tường thành tự nhiên che đậy cho cửa Xá. Dù ông đã khuất cách đây hơn 500 năm nhưng công lênh khai cơ lập làng Vạn Lộc cùng với những chiến công hiển hách đánh giặc ngoại xâm và trấn giữ 12 cửa lạch của ông ngàn năm được lưu truyền trong sử sách.


Theo lời chỉ dẫn của ông Hiếu , chúng ta tìm gặp Cụ Nguyễn Văn Tam ( 80 tuổi ) , một trong nhưng cao niên vốn rất mê say sử làng. Khoát vòng tay chỉ ra phía kè đá không còn nguyên vẹn nhưng đã ghi lại chứng tích về công lênh to lớn của Nguyễn Sư Hồi đối với dân chúng làng Vạn Lộc , cụ Tam bắt đầu câu chuyện vị thành hoàng Nguyễn Sư Hồi với lòng xứng đáng tôn trọng , ngưỡng vọng: “Thuở đó còn đi bộ bằng ngựa , đi thuỷ bằng thuyền , thuở choảng nhau bằng gươm giáo , cung kiếm thì việc trấn giữ Cửa Xá biểu lộ được tầm nhìn chiến lược quân sự của đô đốc Nguyễn Sư Hồi. Lúc lúc này cùng với 2 người em ruột , ngài đã tập hợp dân lại để chỉ dẫn khai hoang đồn điền , đắp đê ngăn mặn. Ngài còn cho phép những bộ đội theo ông được đưa thê tử theo chồng về đây cùng dân lập ấp”.


Những người già trong làng còn cho biết thêm: Nguyễn Sư Hồi không chỉ có công lênh khai cơ , lập ấp mà ngài còn tạo ra công ăn việc làm cho ngư gia từ nghề đan lưới , đóng tàu thuyền , đánh bắt thuỷ sản. Với tri thức và anh tài song toàn của mình , cùng với tấm lòng trung nghĩa “yêu dân như con” , ngài đã truyền dạy cho dân chúng bắt đầu từ hai nghề chính , đó là nông nghiệp và ngư nghiệp. Nông nghiệp là để người dân biết mở mang trí tuệ bờ cõi đất đai , biết trồng cây , súc mục trên chính mảnh đất của mình; mạnh nhất là nghề đánh bắt thuỷ sản bởi nơi đây là một hải phận hoang sơ với nguồn thuỷ sản , sản vật phong phú , dồi dào. Cũng từ đó đến nay cuộc sống của ngư gia Vạn Lộc đã gắn bó với nghề chài lưới.


Đặc biệt Quận công Nguyễn Sư Hồi đã tuyển chọn những người thợ bắc đóng tàu thuyền giỏi về để dạy và phục vụ cho việc tu sửa , đóng tàu thuyền cho các hãm đội. Vạn Lộc và trung kiên , chính hai làng đầu cửa bể có nghề đóng tàu thuyền thủ công nổi danh cho đến nay.


Bởi những công lênh to lớn đó , phu phụ Thái úy Quận Công Sư Hồi được người dân nơi đây xem như Thành hoàng làng , từ bấy đến nay luôn giữ niềm xứng đáng tôn trọng , ngưỡng vọng đặc biệt.


Với ngư gia Vạn Lộc thì ngày 21/5/1506 , là cái ngày tang hải nhất bao phủ lên làng Cửa Xá này , đó là ngày Thái uý đô đốc Nguyễn Sư Hồi lâm bệnh qua đời. Theo chúc thư của ngài , kể cả khi mất rồi , ngài cũng chỉ có một ước muốn là được mai táng tại Lùm Cờ gần đồn Tiền Tiêu tại vùng Cửa Xá để hương hồn ông cùng với quan quân có khả năng canh gác cửa bể thập nhị khải môn cũng như chứng kiến sự đổi thay của vùng đất mà ngài đã từng khai sinh lập địa.

tưởng nhớ công đức của Quận công , 3 năm sau kể từ ngày ngài mất , ngư gia Vạn Lộc đã xây cất lại phần mộ và tôn ngài làm thành hoàng , lập đền thờ để muôn kiếp lửa hương. Trải qua bao biến động thiên tai , dịch họa , đền thờ Nguyễn Sư Hồi , người một thuở mang gươm đi mở cõi vẫn trường tồn cho đến nay. Để xứng đáng với những đóng góp to lớn của ngài , năm 1991 Đền Vạn Lộc đã được Bộ Văn Hoá xếp hạng Di tích quốc gia.


Câu chuyện đến đây , các cụ ai cũng hồ hởi: “Vạn Lộc” là tên chữ của làng được ngài đặt với ý nghĩa hết sức lớn lao là mong muốn cho “muôn lộc đổ về vùng đất này”. Tự hào lắm chứ! Bởi từ ước muốn đó đến nay làng Vạn Lộc đã trở nên vùng đất trù phú , giàu truyền thống văn hoá xứ Nghệ. Nhiều hộ dân Vạn Lộc đã khấm khá từ nghề đánh bắt thuỷ sản , chế biến nước mắm , nướng cá …


Lần theo con đường đầy băng rôn , đi qua những ngôi nhà thơm đặc mùi vị biển , mùi của nước mắm , mùi của cá biển tươi nướng , chúng ta vào thăm cơ sở nướng cá của vợ chồng chị Nguyễn Thị Hương ở khối 6 , nơi tạo việc làm thường xuyên cho gần 10 lao động , trả lương 3- 4 triệu đồng/ tháng/ người. Chị Hương cho hay , Ngày ngày trung bình lò của chị nướng khoảng bảy đến chín tạ cá , ô tô tải trọng nhẹ chở cá lên nhập chợ Đô Lương , Anh Sơn , Thanh Chương , tháng ba mươi ngày đều đặn như thế , cuộc sống cũng khấm khá dần.


Cửa Lò ngoài nghề chài lưới , đánh bắt thuỷ sản thì nghề nướng cá cũng chừng mươi hộ , tạo việc làm cho chị em phụ nữ trong xứ sở , cũng với một cái tình làng nghĩa xóm như thế. Thứ tình cảm chỉ có được khi con người ta vượt qua được sóng gió biển cả và sóng gió của đời người. Và hội lễ đền Sư Hồi Ấy là sinh hoạt văn hoá cộng đồng của cả làng.


Hàng năm cứ vào dịp rằm tháng giêng , dân chúng làng Vạn Lộc- Cửa Lò lại tổ chức hội lễ ở đền thờ Nguyễn Sư Hồi và chùa Lô Sơn. Dịp “Lễ hội sông nước Vạn Lộc - Cửa Lò” , ngư gia Vạn Lộc long trọng lấy lửa từ ngôi đền thờ thần thiêng rước tới khán đài chính của bãi biển du lịch , mở đầu mở đầu cho hội lễ một mùa du lịch mới.


Đặc biệt , cứ 3 năm một lần vào năm “Hỏa” ( Tý , Ngọ , Mão , Dậu ) những năm được xem là năm hạn , ngư gia Vạn Lộc lại tổ chức hội lễ to hơn , hoành tráng hơn. Ngoài các trò chơi dân gian như đua thuyền , chọi gà , đánh cờ người , kéo co… hội lễ ở đền Vạn Lộc còn có nét độc đáo biệt lập đó là lễ tẩy trần , lễ rước thần ở đền Sư Hồi có sự tham dự của các dòng họ. Khi đoàn rước trên đường đi một vòng vo làng có dừng tại các nhà thờ dòng họ. Các họ phải tết thể môn đón thật đẹp , có bày hương án , bài vị , sắc phong , hương , hoa quả , phẩm , đèn , sáp để bái vọng thần. Đoàn rước đến trước từng hương án thì dừng lại , để đại diện dòng họ dâng hương làm thủ tục kính cẩn bái chầu , cầu xin phúc lộc của thần , trong lúc đó đội múa lân trình diễn nghênh trò , đội trống tưng bừng biểu lộ đáp ứng các tiêu chuẩn thẩm mỹ và sự nhạy cảm múa đánh trống và đi như thế đến hết các điểm thụ tang về đền Sư Hồi. Đoàn rước trở về , làm lễ yên vị , trả các đồ tế khí , vật dụng… vào Các ngài trí cũ.



Theo lời chỉ dẫn của bà Hoàng Thị Hải Yến , Phó chủ tịch UBND phường Nghi Tân , chúng ta tìm đến thăm nhà thờ các dòng họ lớn trong phường , thăm chùa Lô Sơn , ẩn hiện giữa những cây đại thụ nằm dưới chân núi Lô. Nhiều người biết đến chùa Lô Sơn không chỉ nơi đây ngôi chùa cổ trên 600 năm tuổi , mà điều đặc biệt bởi nơi đây tồn tại một giếng cổ , được xếp bằng đá của núi. Thật diệu kỳ , kể cả những năm Nắng to , nước giếng luôn trong xanh , không bao giờ cạn. Những người dân của làng Vạn Lộc đều có một phong tục là đi lấy nước giếng ở chùa Lô Sơn về dùng cho việc thắp hương những ngày rằm , mồng một hay giỗ tết cho gia đình mình. Những di tích ấy , vẫn luôn là nơi tụ hội con cháu quê hương trở về , nơi nhắc nhớ tông tích , nguồn gốc , nơi lắng lòng bình yên cho tâm mình thanh thản…


Tôi trở ra ra Cửa Xá , bữa nay ngày rằm , đền Vạn Lộc lại lần lượt có bao nhiêu người dân tứ bề về thắp hương. Nhiều nhất vẫn là những ngư gia làng biển , đến cầu cho biển lặng sóng êm , cho cá đầy thuyền , cho thêm niềm tin và sức mạnh vững vô lăng vươn thuyền bám biển ra khơi.


Du lịch cửa lò đang chuẩn bị cho chuyến đi mới , những khuôn mặt của người ngư gia sạm đen vì gió biển. Đời ngư gia vất vả truân hiểm đến thế nhưng bao đời nay , họ vẫn yêu , vẫn gắn bó với biển cả bằng tình ái máu thịt. Bởi biển dù có lúc hung hãn , lúc bao dung , hiền hòa , vẫn là nơi ra đời , lớn lên và nuôi sống cho bao nhiêu thế hệ những người con của biển.